Γυμνάσιο Θέρμου στο χθες, στο σήμερα, στο άγνωστο αύριο.
Φωτογραφίες από τα παλιά…
Ταξιδεύοντας στον χρόνο σταθμεύουμε στον τόπο «όπου ην το Γυμνάσιον εν Κεφαλοβρύσω». Κεφαλόβρυσο, Θέρμο, θαυμαστή σύνθεση, ιστορίας, πολιτισμού, δημοκρατίας στον πίνακα της φύσης κι επέρχεται η αιχμαλωσία των αισθήσεων κι ακολουθεί η γνωριμία. 1926. Ένας ξεχωριστός άνθρωπος, ο στρατηγός Κων/νος Διαλέτης από τη Χρυσοβίτσα του Θέρμου οραματίζεται γι’ αυτόν τον τόπο την ίδρυση του Γυμνασίου. Με προσωπική του παρέμβαση στον πρωθυπουργό Γεώργιο Κονδύλη, με προσωπικές θυσίες πετυχαίνει από το τίποτε την πεμπτουσία. Και στις 21 Σεπτεμβρίου του 1926 υπογράφεται το προεδρικό διάταγμα «Περί ιδρύσεως εν Κεφαλοβρύσω πλήρους Γυμνασίου». Γυμνάσιο στο Κεφαλόβρυσο τη στιγμή που στο νομό λειτουργούν ακόμη τρία σχολεία : στο Αγρίνιο, στο Μεσολόγγι και στη Ναύπακτο. Και η λειτουργία αρχίζει, με 67 μαθητές στην αρχή, 64 αγόρια και τρία κορίτσια και πρώτο Διευθυντή τον Γερασίμου Στέφανο από τη Ναύπακτο. Κι αυτό το θαύμα της ίδρυσης κατά το Λουκόπουλο καθημερινά αποδεικνύονταν. Και το μικρό Παρίσι της εποχής, το Θέρμο κοινωνεί από το κεφαλάρι της γνώσης και συγκεντρώνει μαθητές απ’ όλη την ορεινή Τριχωνίδα και Ναυπακτία. Και οι παλιότεροι μνημονεύουν με συγκίνηση και αγάπη δασκάλους που έγραψαν την ιστορία τους σ’ αυτό το σχολείο. Το Γυμνασιάρχη Ξενοφώντα Αλεξόπουλο, τη φιλόλογο Αιμιλία Τσώτσου, το γένος Νικολίτσα, το Φιλόλογο Γιάννη Κοντό, το μαθηματικό Αριστείδη Χαρώνη, το φιλόλογο Γεώργιο Πάστρα, το Διευθυντή Αθανάσιο Παπασωτηρόπουλο.
Οκτώβριος 1940.
Ώρες πολέμου, φθοράς, αγωνίας και απόγνωσης. Το Γυμνάσιο συνεχίζει να λειτουργεί, παρότι η υπηρεσία εισηγήθηκε να καταργηθεί το Γυμνάσιο Θέρμου και να μετατεθεί το προσωπικό. Μάης του 1943. Προμηνύματα εμφύλιας διαμάχης, των ψυχών το καμίνι, ο σπαραγμός της ανθρωπιάς. Ο Γεώργιος Παπαϊωάννου αρχηγός του ΕΔΕΣ της ορεινής Τριχωνίδας είχε τη έδρα του στο Θέρμο. Το μεγαλύτερο μέρος της ομάδας του ήταν στρατωνισμένο εντός του κτιρίου του Γυμνασίου. Αιφνιδιάστηκε κι ύστερα από άγρια συμπλοκή διαλύθηκε και αφοπλίστηκε. Τα θύματα ήταν ο Αριστοτέλης Τσιτσέλης από την ομάδα του Παπαϊωάννου που σφαγιάστηκε από τον καπετάν Δράκο κατά τον αγριότερο τρόπο, ο αεροπόρος Γρίβας από την ομάδα του ΕΛΑΣ και ο φοιτητής της Ιατρικής Σπύρος Ρισβάς.
Ιούλιος 1943.
Η μάχη της Γουρίτσας για το θρίαμβο της οποίας το Θέρμο θα πληρώσει μ’ ένα φοβερό ολοκαύτωμα. Το Γυμνάσιο παραδίδεται κι αυτό στη λαίλαπα της πυράς. Διασώζεται μόνο το αρχείο από το Γυμνασιάρχη Γιάννη Λιανό. Κι ο Γυμνασιάρχης Λιανός είναι εκείνος που θα καταφέρει μέσα σε τρία χρόνια να λειτουργήσει ξανά το καμένο σχολείο. Και το Γυμνάσιο Θέρμου είναι το πρώτο δημόσιο κτίριο που ανοικοδομήθηκε μετά την κατοχή από τον Κορινθιακό μέχρι και τα σύνορα. Κι ακολουθούν τα μεταπολεμικά χρόνια, η δεκαετία του 1950-1960. Χρόνια ιδιαίτερα ταραγμένα από κάθε άποψη κοινωνικά, πολιτικά, ιδεολογικά.
Νοέμβρης 1953.
Ένας φοβερός σεισμός αναστατώνει τη Δυτική Ελλάδα. Το Γυμνάσιο χρειάστηκε πάλι επισκευές που διήρκεσαν ένα εξάμηνο περίπου. Κι οι εποχές δύσκολες με τη φτώχεια να μαστίζει την πλειοψηφία των ανθρώπων. Και τα ορυχεία των ψυχικών δυνάμεων ανακαλύπτουν τρόπους για την εύρεση βιβλίων, να πληρωθούν τα δίδακτρα κι οι εγγραφές. Κι οι εκπαιδευτικοί της εποχής «εν ευγενεί πενία» κι εκείνοι σμιλεύουν ανθρώπους, ετοιμάζουν επιστήμονες.
Δεκαετία 1960- 1970.
Δεκαετία μεταρρυθμίσεων και αλλαγών. Καθιερώνεται η δωρεάν παιδεία κι ο αριθμός των μαθητών αυξάνεται κατακόρυφα. Το 1968-1969 ο αριθμός των μαθητών ανέρχεται σε 679. Το 1965 το Γυμνάσιο επεκτείνεται γιατί οι αίθουσες δεν επαρκούσαν. Κι ύστερα ακολουθούν τα χρόνια της δικτατορίας. Δύσκολα χρόνια για όλους. Η μαθητική ζωή ένα ανοιχτό βιβλίο να διαβάζεται απ’ όλους. Και η σχολική ζωή πλούσια σε δραστηριότητες και εκδηλώσεις. Το σχολείο ήταν διαχρονικά το κέντρο της πολιτιστικής ζωής του τόπου.
Δεκαετία 1970 και μετά.
Ο αριθμός των μαθητών μειώνεται, ιδιαίτερα στο Λύκειο. Τα επόμενα είκοσι χρόνια το Γυμνάσιο- Λύκειο Θέρμου λειτουργεί με λιγότερους μαθητές αλλά με την παράδοση να συνεχίζεται. Πλήθος απ’ αυτούς τους μαθητές του σχολείου διέπρεψαν και διακρίθηκαν στο στίβο της ζωής. Μητροπολίτες, καθηγητές Πανεπιστημίου, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, ανώτεροι και ανώτατοι δικαστικοί υπάλληλοι, πυρηνικοί επιστήμονες άνθρωποι που έγραψαν και γράφουν ακόμη ιστορία, που ελάμπρυναν τον τόπο μας, που θα καλλύνουν τον κόσμο που έρχεται και θάρθει. Και τούτο δείχνει ότι ο αυτός ο τόπος ο μικρός ο μέγας κατά τον ποιητή, νυν και αιέν θ’ ανεβαίνει στο φως. 10 Απριλίου 2007. Η νύχτα και η μέρα της τρομερής εξόδου των σεισμών. Κι αν από τα έγκατα της γης ακούστηκε «πίσω» όλοι ετούτοι οι Τιτάνες γύρισαν και χτυπούσαν αλύπητα το σχολείο μας. Κι από της γης τα σπλάχνα, άσπλαχνα χτυπήθηκε και τραυματίστηκε το Γυμνάσιο Θέρμου. Οι πόρτες του έκλεισαν, ο πιο φιλόξενος χώρος του Θέρμου έγινε άξενος, έρημος, με τραύματα βαριά… Ένας ήλιος που σβήνει και φεύγει κι έρχεται η ασέληνη νύχτα. Κι οι ψυχές μας γέμισαν οδύνη και πόνο και τα μάτια δεν είχαν τη δύναμη να κοιτάξουν την εικόνα της καταστροφής. Γιατί εκεί ακουμπήσαμε το είναι μας, αγαπήσαμε, ονειρευτήκαμε και στα μαθητικά μας χρόνια αλλά και τώρα αντάμα με τα μάτια των παιδιών, των μαθητών μας. Κι οι μέρες έμοιαζαν αβάσταγες καθώς μαζέψαμε τις αποσκευές μας και τις εναποθέσαμε σε αίθουσες (προσφυγικές), τις λυόμενες που η πολιτεία πρόσφερε άμεσα. Κι οι ερωτήσεις των παιδιών πότε θα πάμε ξανά στο σχολείο μας λόγχιζαν πιότερο την ψυχή μας. Από την επόμενη μέρα άρχισαν οι διεργασίες για την ανακατασκευή του. Εργώδεις οι προσπάθειες και οι συμπληγάδες πολλές. Ένα πολυσύνθετο πλέγμα δράσεων ακολούθησε. Η βαριά ιστορική παρακαταθήκη του Γυμνασίου Θέρμου επέβαλε την ανακαίνισή του και έτσι παραδόθηκε ανακαινισμένο στα παιδιά του Θέρμου το Δεκέμβρη του 2016. Γυμνάσιο Θέρμου ένα σχολείο με μοναδική αρχιτεκτονική και ιστορική αξία. Αξίζει κάθε σεβασμό ό,τι γράφει Ιστορία. Η κιβωτός του πολιτισμού διατηρείται, αναπαλαιώνεται και λειτουργεί ες αεί.
Σύρρου Αγλαΐα,
Φιλόλογος
